Emoties: vriend of vijand?

 Als ouders hebben we tijdens het opvoeden van onze kinderen te maken met onze eigen emoties en met die van onze kinderen. Die emoties kunnen leuk zijn, bijvoorbeeld wanneer je samen lol maakt, maar soms ook behoorlijk lastig, bijvoorbeeld als je kind boos op je wordt wanneer jij grenzen stelt. Misschien zitten je eigen emoties je ook wel eens in de weg of begrijp je ze niet altijd. Ondanks dat, wil je toch je kinderen helpen om hún emoties te begrijpen en er goed mee om te gaan. Om je hierbij te helpen, ga ik deze twee weken dieper in op het thema emoties. Vandaag lees je meer over emoties bij jezelf. Wat zegt de Bijbel over emoties en hoe ga je goed met je emoties om? Volgende week vertel ik je hoe je je kinderen kunt ondersteunen in hun emotionele ontwikkeling.

Bij emoties denken we snel aan gevoelens. Fijne gevoelens bij positieve emoties en vervelende gevoelens bij negatieve emoties. Maar het zijn niet alleen gevoelens. Emoties zijn een geheel van gevoelens, lichamelijke reacties (bijvoorbeeld een versnelde hartslag of rode wangen), gedachten en gedrag.  Er zit een functie achter. Met onze emoties, laten we een ander merken dat we iets fijn of juist niet fijn vinden. Daarmee hopen we dat die ander datgene wat ons blij of juist boos of verdrietig maakte, vaker of juist niet meer zal doen.

God heeft ons geschapen met emoties. Hij maakte ons naar Zijn beeld, en Hij is Zelf een God die emoties heeft. Dat lezen we bijvoorbeeld in Zefanja 3:17 “De HERE, uw God, is bij u. Hij is een held, Die u verlost. Hij zal opgetogen van blijdschap over u zijn. Hij zal u liefhebben en u niet beschuldigen. Hij zal over u juichen met een lied van vreugde.” Ook Jezus kende emoties. Hij huilde bij het graf van zijn vriend Lazarus (Johannes 11:35) of werd boos omdat de mensen de tempel als markt gebruikten (Johannes 2:14-18). Net zoals God emoties heeft en toont, mogen wij die ook hebben, we hoeven ze niet te onderdrukken. In Efeziërs 4:26 lezen we: “Als u kwaad bent…” Er staat niet: “Wees niet kwaad”. We mogen dus emoties hebben, God heeft ze ons Zelf gegeven.

De Bijbel staat vol met verhalen van mensen die door moeilijke en mooie tijden heen gingen. Hun emoties staan beschreven. Hier haal ik uit dat emoties er mogen zijn bij God en dat Hij wil dat wij onze emoties benoemen. Zo lezen we bijvoorbeeld in Psalm 6:7 dat het verdriet David uitput. Maar even verder lezen we wel een mooie wenteling: in vers 9 en 10 schrijft David dat God zijn tranen gezien heeft en zijn smeken heeft gehoord. Hij spreekt uit dat hij erop vertrouwt dat God zijn gebeden beantwoordt. Emoties mogen er dus zijn, maar tegelijkertijd mogen we ons richten op Gods oplossing. Vertel in je gebed aan God hoe je je voelt, maar spreek daarna direct uit dat je gelooft dat Hij je zal helpen. Dat geeft je nieuwe moed! Op die manier blijf je niet leven in het hier en nu en laat je je niet door je emoties meeslepen, maar focus je je op Gods waarheid. Bijvoorbeeld: “Ik ben verdrietig maar U bent mijn trooster” of: “Ik ben boos maar ik vertrouw erop dat U mij wijsheid geeft voor een oplossing.”

Soms kun je merken dat je op een kleine gebeurtenis heftiger reageert dan passend is. Iemand maakt bijvoorbeeld een bepaalde opmerking, die helemaal niet negatief is bedoeld, maar jij wordt enorm kwaad. Dit heeft meestal te maken met onverwerkte emoties uit het verleden. Vroeger hebben meerdere mensen een soortgelijke opmerking gemaakt en dit doet je nog steeds pijn. De opmerking die nu wordt gemaakt, is als het ware de druppel die de emmer doet overlopen. Of een bepaald gebaar van iemand herinnert je aan iemand uit je verleden die je verkeerd behandeld heeft. Herken je dat je overreageert? Ga er dan mee naar Jezus. Vertel Hem in je gebed dat je merkt dat je overdreven reageert op een kleine gebeurtenis. Vraag Hem waar dit vandaan komt. Waarschijnlijk herinner je je snel weer wat de onderliggende bron van je boosheid of verdriet is. Vertel Jezus ook wat er destijds is gebeurd en wat dit met je heeft gedaan. Vraag Hem om de pijn te genezen. Als er iemand bij betrokken was die jou pijn heeft gedaan, vergeef deze persoon dan door hardop uit te spreken in je gebed: “Ik vergeef Jan in Jezus’ naam”. Vraag God om je te vullen met Zijn Heilige Geest. Je zult gaan merken dat God de pijn geneest en dat je in het vervolg minder heftig zult reageren wanneer iemand een soortgelijke opmerking maakt.

Ondanks dat alle emoties er mogen zijn, lezen we meerdere keren in de Bijbel de opdracht: ‘Wees blij!’ (bijvoorbeeld in Romeinen 12:12 en in Filippenzen 4:4). Waarom wil God dat en hoe doe je dat dan? Blijdschap is goed voor je. Een vrolijk hart geeft levenslust (Spreuken 15:15) en bevordert de gezondheid (Spreuken 17:22). Bovendien zijn vrolijke mensen prettig om mee om te gaan. Maar je voelt je toch niet altijd blij? Niet vanzelf nee, maar het is wel iets wat je zelf kunt sturen. Emoties kunnen enerzijds ontstaan door dingen die we meemaken, en die zijn niet altijd positief. Maar anderzijds kunnen emoties ontstaan door dingen waar we aan denken. Denk je bijvoorbeeld terug aan het moment dat een dierbare overleed, dan doet dat iets met je. Maar denk je aan iets leuks, dan word je blij. Je gedachten kun je beïnvloeden en daarmee kun je er dus zelf voor kiezen om blij te zijn. Als christenen hebben we altijd iets leuks om aan te denken en om blij van te worden: Gods liefde voor ons! Filippenzen 4:4 zegt dan ook: “Verheug je in Hem!” Jij kunt er bewust voor kiezen je aandacht te focussen op Gods goedheid. Ga Hem aanbidden, benoem waar je Hem dankbaar voor bent en zeg hardop dat je Hem geweldig vindt en dat je het zo fijn vindt dat Hij altijd voor je zorgt. Dank Hem dat Hij je helpt in je moeilijke situatie. Daar word je blij van!

Vind je dit nog lastig? Dank God dan voor Zijn belofte dat Hij ons vreugde geeft in plaats van rouw en lof in plaats van neerslachtigheid (Jesaja 61:3) en geloof dat Hij je hierbij zal helpen! Naast je aandacht focussen op het goede, is het bovendien soms nodig om praktische oplossingen te zoeken wanneer bepaalde negatieve emoties steeds terugkeren. Als je elke dag gefrustreerd uit je werk komt omdat je je werk niet af hebt gekregen, dan is het zaak om je werk voortaan anders in te plannen. Of als je iedere dag boos wordt op iemand omdat hij je steeds op een manier aanspreekt waar jij niet tegen kunt, dan is het tijd om een gesprekje aan te knopen met diegene om hem te vragen of hij je misschien anders aan zou willen spreken. Luister naar je gevoelens, kijk wat voor signaal ze je geven en zoek naar een oplossing voor het probleem. Want het is erg vervelend en bovendien niet nodig om steeds weer dezelfde vervelende gevoelens te ervaren.

Bespreek je gevoelens en het onderliggende probleem bovendien ook met je partner. Veel partners vullen elkaar aan dus waar jij even geen oplossing ziet, weet je partner waarschijnlijk wel hoe je een probleem op kunt lossen. Sowieso is het goed om met je partner over je emoties te praten. Hierdoor leer je elkaar beter kennen, bouw je aan jullie band en kunnen jullie elkaar tot steun zijn. Bovendien legt het een goede basis om ook met je kinderen over hún emoties te gaan praten… daarover volgende week meer!

Imke